CEVİZİN EKOLOJİK İSTEKLERİ NELERDİR
Ceviz uzun ömürlü ağaçtır. Cevizler hızlı gelişirler.Orman bitkisi türünden ve kazık kök sistemine sahiptirler,Taç yapıları çeşidine göre değişiklik gösterir, 25-30 metreye kadar yüksele bilen ağaçlar görülebilir (Anadolu çeşitleri). Kazık kökleri 3-4 metreye kadar inebilir.yaşı 100 yaşından fazla olan ve hala bol miktarda ceviz verebilen ağaçlara rastlamak mümkündür. Ceviz ağacının en önemli niteliklerinden bir tanesi de değişik toprak ve iklimlere rahatlıkla uyum sağlaya bilmesidir. Ceviz ağacının yetiştirilmesi uzun zamana bağlı olmakla beraber 400-1800 saat soğuklama ihtiyacıyla dünya üzerinde en çok yayılan meyve türlerinden birisidir.
Kaliteli bir çeşitde olması gereken özellikler
Verimli ve kaliteli ceviz çeşit seçimlerinde göz önünde bulundurulması gereken en önemli özelliklerden bir tanesi de döllenme biyolojileri,yapraklanma zamanları, vejatasyon süreleri,özellikle kurağa ve soğuğa dayanıklı olması, budamalarla ağaç tacının düzgün oluşturulması ve geliştirilmesi,üstün verimli ve kaliteli meyveler oluşturması, meyvelerin ince kabuklu olması ve iç kısmının kabuktan kolay ayrılması gerekmektedir. Her yıl meyve vermesi, hastalıklara ve zararlılara karşı dayanaklı olmasıdır.
Rakım (yükseklik) fidan seçiminde neden önemlidir? (önemli konu)
En fazla problem yaşanan ve en çok sorulan sorulardan bir tanesi.
1- Çeşit tespitinde bilinmesi gereken konulardan en önemlisi olduğu için önemlidir.
2- Çiçeklenme ve tozlanma dönemleri açısından önemlidir.
3- İlk bahar geç donları ve sonbahar erken donlarının etkileri açısından önemlidir
4- Fidanın gelişimi ve adaptasyonu açısından önemlidir.
5- Cevizin hasad zamanı açısından önemlidir
6- Hastalık ve zararlıların bahçeyi hangi ölçüde etkileyeceği açısından önemlidir,
7- Meyve kalitesi ve verim miktarı açısından önemlidir
Kısacası bahçe kurmanın temel taşıdır ana projesidir……
FİDAN İSTEKLERİ VE SEÇİMİ (önemli)
Türkiye iklim geçişlerinin ve ani değişikliklerin etkili olduğu bir coğrafi yapıya sahip olduğundan fidan seçimi ve bahçe sistemleri de farklılık göstermektedir.örnek olarak kaman cevizi ünlüdür ama lokal bir başarı sergilediğinden uyum ve verim sorunu yaşanır. Aynı sorun Yalova cevizi içinde geçerli olduğu gibi diğer yerli çeşitler de benzer sorunlarla karşılaşır. Genel olarak ceviz ağaçları -30c ile +35c kadar dayanıklılık gösterir,ama bahar ayı başlangıcında tomurcuklar, kapalı olduğu dönemde -3c ye tam çiçeklenme döneminde -1c ye kadar dayana bilirler. Özellikle ilk bahar geç donlarının etkili olduğu bölgelerde önemli ve geçerli bir nedendir.
Bu da TÜRKİYE DE CEVİZ AĞAÇLARININ VERİMSİZLİĞİNE etki eden faktörlerin en başında gelir. Yine geç son bahara kadar gelişmesi devam eden genç ceviz ağaçlarının uç sürgünleri iyice olgunlaşmamış ise, Ceviz ağaçları dişi çiçekleri gelecek yazın genç sürgünleri üzerinde oluşturduğundan bu tür zararlanmaların ceviz yetiştiriciliği için ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılır.
TÜRKİYE’DE CEVİZ BAHÇELERİNDE YAPMIŞ OLDUĞUM KISA ANALİZ ÇALIŞMASI
Anadolu da ceviz türleri ve temel sorunlar:
Yakın zamana kadar kurulan ceviz bahçelerinde,yerel isimleri ile anılan (şebin,bilecik,kaman,yalova vb.) benim ise ANADOLU cevizleri diye tabir ettiğim ve mikro kılima etkisi gösteren adacıklarda (40-50 kilometre kare) başarılı olan ceviz türlerini değişik iklimlere taşıdığımız da aşağıdaki temel sorunlarla karşılaştım.
a) Değişik bölgelere taşındığı zaman daha dirençsiz hale gelmiş ve doku kayıpları artarak devam etmiştir.
b) Sıcak ve soğuğa karşı mukavemeti azalmıştır.
c) Ceviz antraknozu, güneş yanığı, iç doldurmama ve iç kurdu gibi Hastalık ve zararlıların daha etkin olduğu görülmüştür.
d) Düzenli bir bitgi gelişim ve budama proğramı uygulanmadığı için meyvesi ekenomik olarak değerlendirilememiştir.
e) Periyodisite (meyve bir yıl var bir yıl yok) bozuktur.
f) Çoğunlukla erkenci çeşitler olup ilk bahar geç donlarından şidtetli bir şekilde etkilenmiştir.
Sonuç olarak ismi ne olursa olsun Anadolu cevizlerini kendi bölgelerinin dışına çıkarmıyoruz.